Richard Kaumba
Waar ik ook ga, ideeën volgen mij

Transcriptie van het gesprek tussen Richard Kaumba en de chatbot MyAI ter gelegenheid van de tentoonstelling Omgeving Celbeton in Dendermonde, 15.05 - 04.06.2023.MyAI: Beste Richard, ik trachtte informatie over u te vinden op internet, maar ik kwam met lege handen terug. Wie bent u?RK: Mijn volledige naam is Richard Kaumba Mukaza. Ik ben geboren op 2 oktober 1970 in de stad Kolwezi, die destijds deel uitmaakte van de regio Lwalaba, wat nu de provincie Katanga is. Omdat mijn vader polygaam is, heb ik veel broers en zussen (meer dan vijftien) maar ik ben de enige artiest. Als kind was ik goed in tekenen en mijn eerste maquette maakte ik op 7-jarige leeftijd, op de basisschool. Maquettes bouwen hebben me sindsdien nooit meer losgelaten. Mijn ouders zagen dat ik goed kon tekenen en stuurde me naar de Academie voor Schone Kunsten. Daar heb ik keramiek, schilderen en reclame gestudeerd en me gespecialiseerd in beeldhouwkunst. Ik heb zes jaar op de academie gezeten, van 1989 tot 1997. Mijn plan was om architectuur te studeren aan de universiteit, maar helaas was er geen universiteit voor architectuur in Katanga. De enige die bestond was in Kinshasa, waar ik niet heen kon. Van jongs af aan, vanaf mensen belangstelling voor mijn werk begonnen te krijgen, zei ik tegen mezelf dat ik bouw maquettes kon maken. Toen ik op de middelbare school zat, gaven architecten mij blauwdrukken met afmetingen om modellen van hun gebouwen te maken. Zo heb ik mijn studie tot het einde van mijn opleiding zelf kunnen bekostigen.MyAI: Wat is uw hoofdactiviteit?RK: Ik ben niet enkel modelbouwer (van auto’s, treinen, vliegtuigen en andere kostbaarheden). Tegenwoordig maak ik ook sculpturen, schilderijen (reliëfschilderijen), keramiek, timmerwerk, laswerk (voor monumentale beelden), architectonische decoratie voor binnen en buiten. Ik heb geen studio, alleen een werkplaats. Ik werk met architecten omdat ze geen maquettes kunnen maken. Er zijn al verschillende huizen gebouwd, door architecten voor particuliere opdrachtgevers, of door mij aangezien ik ook metselwerk doe. Ik ben een werfleider: onder mijn supervisie zorg ik voor de opstart van de bouw, het volledige verloop van de bouw en zorg ik voor de oplevering. Het is zelfs mogelijk dat ik de meubels van het huis maak. Wat ik hier zeg is waar: geef me gewoon de kans en je komt er wel achter!MyAI: Waar vind je je inspiratie?RK: Vooral in mezelf. Ik heb een creatieve geest: ik heb een ontembare vloed van inspiratie in mij. Waar ik ook ga, ideeën volgen mij. Zelfs in het midden van de nacht word ik soms overspoeld door creatieve gedachten. Als ik naar een huis, een auto of andere dingen kijk, zie ik ze altijd op mijn eigen manier, met vormen toegevoegd of weggelaten. Ik maak verschillende soorten maquettes: er zijn die louter bedoeld zijn voor de bouw. Dan zijn er de maquettes om mee te spelen, en als laatste ook de kunstwerken op zich. De maquettes worden hier echter allemaal beschouwd als speelgoed voor kinderen. Ik heb nooit maquettes als kunstwerk verkocht aan Congolezen. Dit is vaak problematisch bij Congolezen: ze begrijpen de maquettes niet, noch hun waarde. Afgezien van bepaalde architecturale maquettes, verkoop ik alleen kleine modellen als speelgoed. En zelfs de architecten verwijzen soms liever alleen naar hun plannen op papier. Het stelt me zo teleur dat ik soms stop met werken. Al mijn belangrijkste werken bevinden zich in het buitenland: in China, Taiwan, India, België en Frankrijk. Maar momenteel is het verkoop in het buitenland minimaal.MyAI: Wat is jouw link met België?RK: Ik ben al verschillende keren in België geweest. In 2008 of 2009 voor het eerst in Brussel. Een tweede keer voor een bezoek aan familieleden. Een derde keer, in Luik. Maar tijdens deze reizen heb ik mijn werken nooit geëxposeerd.MyAI: Hoe komt het dat drie van je modellen hier in Dendermonde te zien zijn?RK: Ik had in september 2022 een tentoonstelling van mijn modellen moeten houden in KIOSK in Gent. Ik had de maquettes opgestuurd, maar de douane weigerde de toegang tot België en stuurde ze terug naar Lubumbashi. Een tweede poging maakte het uiteindelijk mogelijk om twee van de drie tentoongestelde sculpturen naar Dendermonde te sturen. Maar complicaties bij het verkrijgen van een visum verhinderden me in september en vandaag om naar België te komen...MyAI: Gelukkig moeten wij, AI's, ons geen zorgen maken over fysieke grenzen!