Ion Grigorescu
Cinema

Cinema biedt een unieke inkijk in het artistieke werk van Ion Grigorescu (Boekarest, 1945). De retrospectieve tentoonstelling verzamelt het werk van deze bijzondere hedendaagse kunstenaar, die vooral bekend is omwille van zijn experimentele foto’s en films en zijn non- conformistische praktijk tijdens het socialisme. De tentoonstelling is het resultaat van Grigorescu’s eigen verlangen om een genuanceerder inzicht te bieden in zijn werk en ideeën. Het overkoepelende cinemathema maakt het mogelijk om zijn unieke artistieke praktijk – schilderkunst, tekeningen, film en fotografie – vanuit een dwarsperspectief te benaderen zonder de illusie te willen wekken van een eengemaakt geheel.

Grigorescu’s werk wordt gekenmerkt door een onuitputtelijke experimenteerdrang, een indrukwekkend gebruik van referenties en intellectuele gelaagdheid. Cinema fungeert hier eerder als een onderzoeksinstrument dan als een specifiek engagement met het film- en videomedium en is gekoppeld aan zijn interpretatie van het concept van beweging, ontwikkeld in talrijke beeldentalen en via verschillende thematische vertakkingen. Dit verklaart ook de sprongen en overgangen van het ene naar het andere medium. Grigorescu heeft in zijn geschriften uitgebreid nagedacht over de vergelijking tussen schilderkunst, film en fotografie, terwijl hij in zijn werk elke beeldentaal tot het uiterste heeft doorgedreven, tot ze verdwijnt of oplost.

De tentoonstelling bevat vroege schilderexperimenten uit de periode waarin de kunstenaar de vastgeroeste officiële woordenschat trachtte te overstijgen door zijn eigen versie van het realisme uit te vinden onder de term ready-painting. Het “ont-vaardigen” van de schilderkunst en de verwerping van een persoonlijke stijl gingen samen met de productie van “realogrammen” – opeenvolgende, onbemiddelde weergaves van door het oog geregistreerde fenomenen – die sociale en politieke kwesties becommentarieerden. Het visuele narratief werd ondoorzichtiger gemaakt in de gevallen waarin de kunstenaar probeerde de droomstroom aan beelden te vatten. De race om het reële vast te leggen, zowel in zijn intieme als uitwendige verschijningsvormen, houdt altijd een reflectie in op de paradoxen van de representatie, terwijl de waarneming van de werkelijkheid in een dialectische spanning wordt gehouden tussen betovering en desillusie.

Het samenspel tussen lichaam en camera voegt nog een andere dimensie toe aan de pogingen om beweging te bestuderen. Grigorescu’s eenzame lichaamskunstexperimenten worden gecombineerd met een inventieve verplaatsing van de film- en fotocamera. Hij wijzigt en vervormt cameralenzen, onder andere om elke zekerheid over het menselijk vermogen om de omringende wereld in zich op te nemen in de war te sturen. In zijn geïmproviseerde theateropstellingen neemt hij tegelijkertijd de rol van performer, regisseur en toeschouwer op zich, waarbij hij de eenheid van het lichaam uit elkaar doet vallen en zo een oneindig gebroken zelf creëert. Als fervent lezer van de psychoanalyse verwijst Grigorescu ook naar de filosofie van yoga en het boeddhisme. Het boeddhisme hielp hem aan een uitgebreide symboliek van de lichaamcycli, die op hun beurt verbonden zijn met de cycli van beweging en wording in de natuur. Deze beschouwingen wijzen op een cinema-apparaat waarbij de nadruk op het vluchtige en het provisorische ligt, maar ook op de grote metonymische keten die de micro- en macroniveaus van het bestaan met elkaar verbindt. Tot slot biedt Cinema een inkijk in Grigorescu’s levenslange belangstelling voor het vastleggen van zijn dromen, een persoonlijk eerbetoon aan de band van cinema met het onbekende en met dromen.

De tentoonstelling is samengesteld door Magda Radu en wordt georganiseerd in het kader van EUROPALIA ROMANIA, in samenwerking met het Roemeens Cultureel Instituut.

zaaltekst / persbericht / poster

credits foto's: Thomas Min